تفکر خلاق

فواید مهارت تفکر خلاق در کودکان

تفکر خلاق فوایدی برای فرد و نیز اطرافیان و جامعه دارد. این تفکر موجب شادمانی درونی، افزایش اعتماد به نفس و محبوبیت فرد می‌شود. به طور معمول کسانی که تفکر خلاق دارند، سریع تصمیم می‌گیرند، از نظر اقتصادی رشد بیشتری می‌کنند، راحت استخدام می‌شوند و در محیط‌های کاری مورد تشویق قرار می‌گیرند. این افراد به راحتی و سریع مشکل‌های اطرافیان را حل می‌کنند موجب آرامش دیگران می‌شوند و به توسعه جامعه کمک می‌کنند. پیدا کردن راه حل خلاقانه و سالم برای مسائل، زندگی شادمانه و موفقی را می‌سازد.

عدم پرورش مهارت تفکر خلاق چه مشکلاتی بوجود می آورد؟

ممکن است بپرسید کسانی که خلاقیت ندارند دوران کودکی و بزرگسالی را طی می‌کنند، ازدواج می‌کنند و به کار مشغول هستند، پس چرا توصیه می‌شود تفکر خلاق در کودک و نوجوان پرورش داده شود. اگر دقت کنید، آنانی که تفکر خلاق ندارند و نمی‌توانند راه درست را برای حل مشکلات خود بیابند، یا دیگران برای آن‌ها تصمیم می‌گیرند و مشکلات آن‌ها را حل می‌کنند و یا، زندگی آن‌ها همواره با مشکل روبه‌روست و افراد موفقی نیستند. در مدرسه همواره از همه شکایت دارند، همواره مورد آزار قرار می‌گیرند و یا گوشه‌گیر هستند، زندگی مشترک آن‌ها یا به جدایی می‌کشد و یا همواره ناراضی هستند. در برخورد با دیگران، تنها یک راه حل را در نظر می‌گیرند: مشکل را تحمل کنند و اذیت شوند، یا به هر قیمتی شده، حتی با خشونت، ثابت کنند که حق با آن‌ها است و برتری خود را به شیوه‌ای نادرست نشان دهند. آن‌ها راه حل بهتری برای حل اختلاف و ساختن زندگی سالم و بدون تنش نمی‌شناسند. به طور معمول، آن‌ها در محیط کار هم زیاد تأثیرگذار نیستند، علاقه‌مند به یک کار مشخص و تکراری هستند. فردی که خلاقیتی در تفکر ندارد، زندگی خطی و یکنواختی دارد. در محیط کار استقبالی از این افراد نمی‌شود. آن‌ها ناچار هستند ایده‌ها را از دیگران بگیرند یا کپی‌برداری کنند؛ دوستی با چنین افرادی جذاب نیست.

آیا کودک و نوجوان ما از تفکر خلاق استفاده می‌کند؟

هر زمان برای پیدا کردن راه حلی برای یک مشکل، راه پیشنهادی به صورت واضحی متفاوت از راه‌های معمول بوده به گونه‌ای که شگفتی شما را برانگیزد، از راه‌های خلاقه برای حل مشکل استفاده شده است. تبدیل یک وسیله معمولی در خانه مانند بطری آب به یک باغچه رشد گیاه و یا ساختن اسباب بازی با استفاده از وسایل دورریختنی، از جمله خلاقیت‌های فکری است. پس تفکر خلاق می‌تواند به هر روش و عمل غیرمتعارف و مفیدی که به‌کار گرفته شود نسبت داده شود. اگر کودک از این گونه روش‌های متفاوت استفاده می‌کند، او خلاق است. ولی اگر خلاقیت در کار و تصمیم گیری ندارد، می‌تواند پرورش داده شود.

ویژگی‌های افراد با تفکر خلاق چیست؟

خلاقانه فکر کردن، نوعی تفکر واگراست که به هر چیزی از جنبه‌ای متفاوت توجه دارد. افرادی که از تفکر خلاق برخوردارند، بیشتر به موشکافی و یا کنجکاوی می‌پردازند و نکات ریز و غیرمعمولی را بهتر از دیگران می‌بینند. به‌جای ایده‌های رایج و کهنه، با شیوه‌ای نو مسائل را بررسی می‌کند، اگر از او نظری می‌خواهید، نظری متفاوت با دیگران دارد. راه‌حل‌هایی که او برای مشکلات انتخاب می‌کند، جدید و غیرقابل پیش‌بینی است.
این افراد در زندگی تحصیلی موفق‌تر هستند چون از روش‌های مؤثرتری برای یادگیری و ارتباط و بیان آموخته‌ها استفاده می‌کنند، شغل پر رونق‌تری دارند چون کالا و خدمات متفاوت از رقیبان، که بیشتر مورد توجه مردم است، عرضه می‌کنند و هر زمان با مشکلی برخوردکردند بهتر از دیگران می‌توانند مشکل را تبدیل به یک فرصت کنند.

به راحتی می‌توان تفاوت بین کودک و یا نوجوانی که از تفکر خلاق استفاده می‌کند و آنکه از آن استفاده نمی‌کند، تشخیص داد. یک کودک و یا نوجوان ممکن است زمانی که با مشکلی روبرو می‌شود، نتواند راه حلی برای آن بیابد و یا فقط به یک راه حل مانند دعوا، بسنده کند. ولی کودک و یا نوجوان دیگر، بهترین راه حل را می یابد و روابط خود را خراب نمی‌کند. کسی که اهل تفکر و استفاده از تفکر خلاق است، جوانب و پیامدهای هر تصمیمی را در نظر می‌گیرد و بعد راه حل مناسب را انتخاب می‌کند.

چون تفکر خلاق، توانایی دیدن چیزها به گونه ای متفاوت است و نیز توانایی توجه به زوایایی از مسائل که دیگران نمی‌توانند ببینند؛ افرادی که تفکر خلاق دارند، به راحتی راه حل جدید و بهترین راه حل را برای مسائل می یابند و عقایدی جدیدی ابراز می کنند. به طورمعمول کسانی که خلاقانه فکر می‌کنند، اعتماد به نفس دارند، به راحتی عقیده خود را بیان می‌کنند. همچنین کودک و یا نوجوانی که مهارت تفکر خلاق دارد، از حضور ذهن خوبی برخوردار است، به علت استفاده مداوم از تفکر، تمرین دارد و می‌تواند به راحتی و به سرعت تصمیم‌گیری کند. بنابراین، کمتر با مشکل روبرو می‌شود. در حال حاضر، به علت پیچیدگی کارها، توانایی تفکر خلاق، یکی از ویژگیهای برجسته و مشخصه‌های شغلی است که در زمان استخدام مورد توجه است.

راه های پرورش مهارت تفکر خلاق در کودکان

تفکر خلاق، مهارتی نیست که بتوان به صورت مستقیم به کودک و نوجوان آموزش داد. کارل راجرز از روانشناسانی است که بر فرد و توانمندیهای او ارزش می‌گذارد. او معتقد است که “استعداد خلاقیت در هر فردی وجود دارد، فقط منتظر شرایط و موقعیت مناسب برای رهایی و بیان می‌باشد”. پس بر پایه نظر او پرورش تفکر خلاق به تمرین نیاز دارد.