عنوان: گلدان خالی
نویسنده و تصویرگر: دمی
مترجم: نورا حقپرست
ناشر: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، 1375
تعداد صفحات: 32
گروه سنی: 7-12
خلاصۀ داستان
امپراتور کشور چین به گلها و گیاهان علاقۀ بسیاری داشت و سراسر کشور را از گلها و گیاهان پر کرده بود. او برای انتخاب فردی به جانشینی خود، میان بچههای کشور چین مسابقهای ترتیب داد. در این مسابقه، امپراتور به تمامی بچهها تخمهای گل مخصوصی داد. پس از یک سال، اگر کسی بهترین و زیباترین گل را میآورد، برای جانشینی امپراتور انتخاب میشد.
پینگ که به پرورش گیاهان علاقه داشت، بسیار خوشحال شد چون مطمئن بود میتواند زیباترین گل را پرورش دهد. اما او با تمام تلاش و مراقبتی که از دانهها کرد، موفق نشد، هیچیک از دانهها را پرورش دهد. بعد از یک سال پینگ تنها بچهای بود که با گلدان خالی به قصر میرفت. خالی بودن گلدان پینگ باعث شد بچههای دیگر او را مسخره کردند. هنگامی که پدرش ناراحتی پینگ را دید، او را تشویق کرد تا با همان گلدان خالی نزد پادشاه حاضر شود. در قصر، از میان تمام بچههای حاضر، امپراتور نظرش به گلدان خالی پینگ جلب شد. پینگ انتظار داشت امپراتور او را تنبیه کند اما برخلاف تصورش، امپراتور تشویقش کرد و او را فردی شجاع، راستگو و درستکار نامید، زیرا دانههایی که امپراتور به بچهها داده بود، پخته شده بود و سبز شدن آنها غیرممکن بود و پینگ کسی بود که از دروغگویی برای موفق شدن استفاده نکرده بود.
بحث و گفتوگو دربارۀ داستان
طرحوارههایی که در ذهن کودک بر اثر رفتار و گفتار والدین یا بزرگترها شکل میگیرد در رفتار آنها نمایان میشود، این طرحوارهها اگر تقویت شوند، ممکن است رفتار کودک را به یک عادت تبدیل کند. در داستان «گلدان خالی» دو گروه خانواده نشان داده میشود؛ خانوادههایی که برای رسیدن به هدف، یعنی جانشینی پادشاه، کودکان خود را تشویق به دروغگویی کردند و به دست فرزندانشان گلدان دروغین دادند و خانوادهای مانند خانوادۀ پینگ که او را تشویق به راستگویی میکنند، حتی به قیمت تنبیه شدن یا از دست دادن قدرت و ثروت پادشاهی. اگر پینگ را برای راستگویی تنبیه میکردند، دروغگویی دیگران تشویق میشد؛ اگر آنها به پادشاهی میرسیدند این باور و رفتار آنها تقویت میشد و ممکن بود دفعات دیگر نیز آن رفتار را تکرار کنند.
داستان «گلدان خالی» مناسب کسانی است که از دروغگویی برای پیشبرد کارهایشان استفاده میکنند، برای کودکانی که باور دارند اگر میخواهند از تنبیه فرار کنند یا به هدفی برسند، باید دروغ بگویند، باوری که خانواده نیز آن را تقویت میکند و میپرورد. برای به چالش کشاندن این باور اشتباه، لازم است دربارۀ تفاوت رفتار شرکتکنندگان مسابقه گفتوگو کرد و نظر کودک را دربارۀ رفتار پینگ و دیگر کودکان پرسید.
پرسشهای داستان
برای استفاده از داستان «گلدان خالی» در گفتوگو با کودک و نوجوان، میتوانید از پرسشهای زیر بهره ببرید.
- امپراتور برای این که جانشین خود را انتخاب کند چه چیزی به بچهها داد؟
- چرا با این که پینگ به پرورش گیاهان علاقۀ زیادی داشت، نتوانست هیچکدام از دانهها را پرورش دهد؟
- کودکان دیگر چطور توانستند برای امپراتور گلدانهایی با گلهای زیبا ببرند؟
- پدر پینگ وقتی ناراحتی فرزندش را دید چه راه حلی به او پیشنهاد کرد؟
- تو اگر جای پینگ بودی و فکر میکردی امپراتور برای خالی بودن گلدان تو را تنبیه میکند، چه میکردی؟
- تا به حال خودت یا دوستانت برای این که تنبیه نشوید یا چیزی را به دست آورید دروغ گفتهاید؟
درج دیدگاه